Zaburzenia rytmu serca u dzieci – bradyarytmie – postępowanie ratownicze

Dysfunkcja węzła zatokowego

Termin „dysfunkcja węzła zatokowego” sugeruje występowanie dysfunkcji w obrębie węzła zatokowego, ale w istocie jest to choroba nie tylko węzła, ale również patologia podrzędnych ośrodków bodźcotwórczych niezdolnych do prawidłowego przejęcia kontroli nad rytmem serca w warunkach niewydolności węzła zatokowego. Dzieci z tą dysfunkcją mają bardzo szeroki zakres arytmii – z przewagą bradykardii. Dysfunkcja ta występuje najczęściej po korekcji przełożenia wielkich pni tętniczych na poziomie przedsionków. U dzieci z prawidłową anatomią serca przyczyny dysfunkcji węzła zatokowego są takie same jak w przypadku bradykardii zatokowej: hiperwagotonia – wzmożone napięcie nerwu błędnego, zaburzenia metaboliczne, jonowe, hormonalne, proces zapalny czy przyjmowanie niektórych leków. Może również wystąpić dysfunkcja węzła zatokowego uwarunkowana genetycznie. Istotną cechą dysfunkcji węzła zatokowego jest nieadekwatność obserwowanych zmian rytmu serca w stosunku do okoliczności i aktualnych warunków fizjologicznych organizmu. Oznacza to, że zmiany związane z wagotonią, na przykład rytm węzłowy, mogą się pojawić u zdrowego dziecka w głębokim śnie, a u pacjenta z dysfunkcją węzła zatokowego – w ciągu dziennej aktywności. Można ją rozpoznać po widocznych w EKG różnych nieprawidłowościach. Najczęściej obserwuje się ją, wykonując dłuższą rejestrację EKG, a najlepiej całodobowy zapis.

Objawy dysfunkcji węzła zatokowego obserwowane w EKG to:

• bradykardia zatokowa poniżej normy dla wieku,
• pauzy zatokowe – brak spodziewanego załamka P (u dzieci wartość graniczna odstępu P-P to 1,9 s),
• zespół tachybrady – obok epizodów bradykardii zatokowej występują napadowe, szybkie arytmie przedsionkowe: migotanie i trzepotanie przedsionków, częstoskurcze,