Postępowanie w zaburzeniach gospodarki potasowej

Układ nerwowy i czynność mięśni

Niedobór potasu zmniejsza pobudliwość komórek nerwowych i mięśniowych. Może objawiać się nadmiernym pragnieniem oraz nietolerancją zimna. Pojawiają się brak koncentracji, apatia, zaburzenia czynności mięśni, także oddechowych. Zmniejsza się napięcie mięśniówki gładkiej, co skutkuje wzdęciami, zaparciami oraz porażennym niedowładem jelit, obniża się sprawność wypieracza pęcherza moczowego z zatrzymaniem moczu (1, 3-7).

Hipokaliemia nasila proces depolaryzacji w całym układzie bodźcoprzewodzącym serca, występują przedwczesne pobudzenia ektopowe i niemiarowość. Serce przyspiesza swoją pracę, zmniejsza siłę skurczów i pojemność wyrzutową, co prowadzi do powstania obrzęków i hipotensji ortostatycznej.

Gdy potas przemieszcza się do przestrzeni zewnątrzkomórkowej, potencjał spoczynkowy zbliża się ku wartości potencjału progowego. Komórka układu bodźcoprzewodzącego serca staje się zatem coraz bardziej pobudliwa. Gdy przekroczy wartość potencjału krytycznego, komórka staje się zupełnie niepobudliwa. Jeśli stężenie potasu w osoczu zwiększa się do ponad 7,5 mmol/l (granice umowne), to czynność serca zwalnia oraz pojawiają się skurcze dodatkowe, jeśli wynosi 9 mmol/l, to występuje migotanie komór, a następnie zatrzymanie czynności serca. Mięśnie szkieletowe i układ nerwowy reagują mniej gwałtownie, mogą jednak wystąpić adynamia, wiotkie porażenie mięśni, w tym także mięśni oddechowych, drgawki, apatia, mrowienie ust i kończyn oraz splątanie (1, 4, 6).