Migotanie przedsionków w praktyce ratownika medycznego

Postępowanie farmakologiczne

Ratownik medyczny podstawowego ZRM-u jest uprawniony do samodzielnego podania leków antyarytmicznych: amiodaronu i metoprololu.

Amiodaron działa poprzez wpływ na kanały jonowe (głównie blokując kanały potasowe) (5), a także blokuje receptory alfa- i beta-adrenergiczne (7). Wśród wskazań do jego stosowania znajdują się: częstoskurcz komorowy (VT), tachykardia z szerokimi zespołami QRS, brak poprawy po kardiowersji, a także AF, szczególnie u pacjentów z zespołem preekscytacji (7). Nie powinno się stosować amiodaronu w bradykardii, zaburzeniach przewodzenia, niewydolności oddechowej, kardiomiopatii zastoinowej, niskim ciśnieniu tętniczym, przypadku nadwrażliwości na którykolwiek składnik leku, u ciężarnych i w czasie laktacji (6).

Amiodaron dożylnie zawsze podaje się w 20 ml 5-proc. glukozy. Najpierw wstrzykuje się 300 mg, dalej można powtórzyć wlew, w dawce 150 mg, a następnie zastosować wlew 900 mg przez 24 h. Do powikłań leczenia amiodaronem zalicza się: hipotensję, bradykardię, zaczerwienienie skóry, bóle głowy, a w przypadku długotrwałego stosowania: choroby układu oddechowego, zapalenie nerwu wzrokowego i odkładanie się złogów w rogówce, zaburzenia funkcjonowania gruczołu tarczowego (6).

Metoprolol jest jedynym z wielu beta blokerów. Stosuje się go w: częstoskurczach, niewydolności serca (NS), nadciśnieniu tętniczym (NT), chorobie wieńcowej (6). Nie należy podawać go w przypadku ciśnienia skurczowego niższego niż 100 mmHg. Skutki uboczne stosowania metoprololu to m.in.: zmęczenie i bóle głowy, hipoglikemia u młodych pacjentów z cukrzycą, duszność, zaburzenia gastroenterologiczne (np. nudności, wymioty, zaparcia), kołatanie serca (6). Metoprolol podaje się co 5 min w dawkach 2-5 mg, maksymalnie do 15 mg (7).

W zaburzeniach rytmu serca zarówno nadkomorowych, jak i komorowych, mających związek z hipomagnezemią stosowany jest także siarczan magnezu, który może przyczynić się do spowolnienia pracy komór w czasie napadu migotania przedsionków (7). Magnez działa na pompę sodowo-potasową (jest aktywatorem enzymu ATP-azy), ponadto wpływa na transport tych jonów przez błonę komórkową i w efekcie na jej potencjał czynnościowy (8). Przeciwwskazania to: miastenia gravis, choroby upośledzające czynność nerek, nadmiar magnezu w ustroju, nadwrażliwość na magnez, uszkodzenie mięśnia sercowego (6). Siarczan magnezu może powodować zaburzenia neurologiczne, np.: senność, śpiączka, brak orientacji, osłabienie siły mięśniowej i odruchów, a także bradykardię, zaburzenia gastroenterologiczne, np. wymioty. Podaje się go dożylnie w dawce 2 g na 10 min  w 0,9-proc. chlorku sodu (NaCl) lub 5-proc. roztworze glukozy (6).

Znajomość leków stosowanych przez ratownika medycznego w AF, ich wskazań, przeciwwskazań, sposobu podania oraz działań niepożądanych są niezbędne dla prawidłowego procesu leczenia farmakologicznego. Nieodłącznym elementem farmakoterapii jest obserwacja chorego oraz monitorowanie jego parametrów życiowych. Ma to szczególne znaczenie w przypadku konieczności podjęcia działań wymagających nagłej interwencji.